Muzyka jako środek transportu - Sun Ra

Połączyć „Faraona” i „Pana Kleksa w kosmosie” w stylu czarnego Salvadora Dali? Niemożliwe? A jednak.

Sun Ra. Człowiek pochodzący z Saturna, którego wieku do końca nie dało się odgadnąć, sam twierdził, że urodził się na przestrzeni 1910-1920 r., podobno spokrewniony z Elijah Poolem z Nation of Islam. Jak było naprawdę? Dorastając w Birmingham Herman Poole Blount, wcześnie zaczął zajmować się muzyką. Jego losy przypieczętowała wizja porwania na Saturn w latach 30. 

"Moje ciało zmieniło się w coś innego. Mogłem widzieć przez nie na wylot. Wzniosłem się...nie byłem już w ludzkiej skórze...wylądowałem na planecie, którą zidentyfikowałem jako Saturn. Teleportowali mnie na scenę, do siebie. Chcieli ze mną rozmawiać. Każdy z nich miał malutką antenę w oku. Mówili do mnie. Powiedzieli mi, żebym rzucił szkołę, bo będą z nią wielkie problemy...świat pogrążał się w coraz większym chaosie...Miałem przemawiać muzyką a świat miał słuchać. Tak mi powiedzieli".

Faktycznie, pod wpływem wizji, rzucił college. W latach 40, w imię swojego pacyfizmu i walki z ‘hitlerowcami’ aka komisją poborową, ucieka do Alabamy przed wcieleniem do wojska. Sąd skazuje go na więzienie, jednak długo tam nie zostaje. Zwolniony, przenosi się do Chicago, gdzie gra w klubie ze striptizem. Zresztą to takiego Sun Ra poznajemy w „Space is the place” – pianistę w wersji hard.

W latach 50 zirytowany swoim nazwiskiem, kojarzącym się mu z niewolnictwem, idąc śladami Malcolma X, ewoluuje w Le Sony’r Ra. Rozpoczyna działanie w kolektywie The Arkestra, gdzie w pełni rozwinęła się stylistyka Egiptu (zawsze twierdził, że nie ma tam miejsca na dragi (sic!).  Filozofią było podkreślanie afrykańskich korzeni jazzu i historii czarnych, która była dla niego powodem do dumy. Działał z założenia dla idei i był świadomy, że muzyka nigdy nie przyniesie mu zysku. 

Grając z The Arkestra już w Nowym Jorku mieli na koncie potężną dyskografię. Ciężko zakwalifikować gatunkowo ich dorobek, zmieniając środowisko, zmieniali też styl - od ragtime'u i swingu do bebopu i free jazzu. Jego muzyka, oszczędna w teksty, przypomina misterium. Atlantis, Lanquidity, Space is the place to chyba najbardziej charakterystyczne jego krążki. Eksperyment został skoncentrowany w autorskim filmie Sun Ra „Space is the place” z 1972r., gdzie Sonny próbuje osiedlić Afroamerykanów na nowej planecie, używając właściwego środka transportu tj. muzyki.

Z taką stylówą, oczywiste było, że nie mógł się obejść bez koncertu pod piramidami w Egipcie. Pod koniec życia otwierał nawet koncerty Sonic Youth. W 1987 Sun Ra & The Arkestra grała też w Warszawie. Sun Ra kontynuował swoją politykę kosmosu do swojej śmierci w 1993r. 

Gdyby powtórzyć mu wtedy słowa sądu z lat 40 – „Nie widziałem nigdy czarnucha, jak ty”, na pewno odpowiedziałby  „Nie. I nigdy nie zobaczysz”. Po dwudziestu latach od jego śmierci mogę powiedzieć, że nie był jedynie eksperymentem, ale masterem w dopracowaniu swojego wizerunku .

          Swaggerzy obklejeni commes des fuckdown mogą się schować przy multiinstrumentaliście, który twierdził, że pochodzi z Saturna.

brkwsk

Płyta Tygodnia: Charles Bradley

           Album brzmi jakby został nagrany w latach 60-tych, a tu niespodzianka: 2011! Zdecydowanie na plus. Charles Bradley brzmi prawie jak James Brown, i tutaj niestety na minus, nie dlatego że 'prawie', bo JB był tylko jeden, ale ponieważ zaszło to daleko za inspiracje, i jest naśladownictwem. Mowa tu o naśladownictwie kunsztownym jak Australian Pink Floyd Show, tyle że Bradley nie robi coverów.

          Jeśli nie jesteś osłuchany(na) w soulu, ten album będzie dla Ciebie nie lada odkryciem, dla mnie jest solidnym rzemiosłem. Ja nie mam nic przeciwko inspiracji czasami które już dawno minęły, ale oczekuje trochę więcej w tym własnego stylu.  

          Tak czy siak wydawnictwo bez słabych momentów, słucha się tego z nieukrywaną przyjemnością, zagrane i zaśpiewane na bardzo wysokim poziomie, wszystko jest na swoim miejscu. Polecam gorąco!

4/5

(B-Jot)

Mroczny Rycerz Powstał !

Kryzys. Określenie to znamy doskonale, lepiej lub gorzej, powoli zaczynamy odmieniać je przez przypadki. Kryzys nie tylko natury ekonomicznej, ale także mentalnej i światopoglądowej to znak naszych czasów. Świat pozbawiony stopniowo podstawowych wartości, autorytetów, sprawiedliwości i szacunku do drugiej osoby, a wszystko okraszone finansową zapaścią krajów, a przede wszystkim ich obywateli. Powoduje to, w ogromnej mierze, postępującą frustrację, obawę przed jutrem, aż wreszcie utratę nadziei. 

            Dlaczego taki wstęp? Z prostego powodu. Christopher Nolan w najnowszej części o Człowieku-Nietoperzu, ukazał, w hiperbolicznej postaci, obraz obecnych czasów. Czasów, gdzie elita finansowa, poprzez regularny wyzysk większości z nas, prowadzi do zubożenia społeczeństw- sama się horrendalnie bogacąc. Nolan sprawnie nawiązał do ubiegłorocznych demonstracji ruchu Occupy Wall Street, gdzie protestują głównie przeciwko nierównościom społecznym, chciwości korporacji, banków oraz przeciwko nadmiernemu wpływowi bankierów, menedżerów wielkich korporacji i lobbystów na rząd ( The Guardian). Ruch okupował, Nolan postanowił pójść krok dalej. Przy pomocy swojego bohatera- Bane’a - zniszczył nowojorską giełdę. 

            Bane chce oddać władzę w ręce ludu, aby wzięli sprawy w swoje ręce. Rewolucja dokonana przez Bane’a przywołuje tylko jedno skojarzenie- totalitaryzm. Krwawy zamach stanu jeszcze nigdy nie przyniósł pozytywnych rezultatów, a zazwyczaj prowadzi do demoralizacji i upadku człowieka.

            Przerażające wizje przyszłości serwowane przez Nolana to fikcja? Moim zdaniem są bardzo realne, a wręcz jest o krok od nich.

Cały świat dyskutuje czy Nolan to artysta, czy tylko reżyser, który „wypycha” konta producentów z Hollywood do granic możliwości, twórca „popcornu dla elit”. Niewątpliwie łączy on cechy prawdziwego rzemieślnika z iluzjonistą, który oczarowuje widza każdym nakręconym kadrem. W czasach najnowszych technologii, 3D czy IMAX’ów, Nolan pozostaje reżyserskim konserwatystą. Jest wiernym orędownikiem celuloidowej 35mm taśmy, a o technologii 3D nawet nie chce słyszeć. Nie przesadza też z efektami specjalnymi, które stanowią konieczne uzupełnienie, a nie główne narzędzie. Wyszukane, wysmakowane, nie drażniące widza swoją ordynarnością.   

Nolan nie daje widzowi gotowych rozwiązań. Pozostawia go w roli obserwatora. Nie prowadzi widza za rękę, nie jest sprzymierzeńcem publiczności. Uważa, że oswojeni obserwatorzy czują się zbyt komfortowo na widowni, a on lubi zamieszać im w głowach . Publiczność sama musi się uporać z burzą myśli po obejrzeniu filmu. 

Nolana zawsze interesowała eksploracja ludzkiego umysłu, źródło szaleństwa i normalności, pogranicze między snem a jawą. Zakamarki ludzkiego umysłu, które Nolan stara się oświetlić i zbadać, zupełnie jak podczas psychoterapii. Leonard z „Memento”, Cobb z „Incepcji” czy Joker z „Mrocznego Rycerza”, to jego główni pacjenci.

Dlaczego Batman jest bardziej cenioną postacią od Supermana czy Spidermana? Bruce Wayne aka Batman to postać mroczna, tajemnicza, wielowymiarowa. Nie jest tak krystaliczny jak inni superbohaterowie, przez co jest „bliżej ludzi”. Targają nim wątpliwości. Nie jest to bezmyślny mściciel, lecz osoba z krwi i kości. Osoba, która dochodzi na granice rozpaczy, zaczyna łamać swoje zasady. Zaczyna postępować tak, jak ci, z którymi walczy. To już nie jest krystalicznie czysty rycerz.  

Ukazuje to również fakt, że bardzo często granica między dobrem a złem, bohaterem a czarnym charakterem, bywa bardzo cienka. W „Mrocznym Rycerzu” mieliśmy do czynienia z alter ego Batmana, jego cieniem- Jokerem. Joker nie był owładnięty rządzą pieniędzy czy władzy… To, co go interesuje to czysty nihilizm, zniszczenie. Jest niczym czyste id – podąża za własnymi żądzami, chce tylko i wyłącznie je spełnić. Joker jest niczym alter ego Batmana. Istnieję, bo ty istniejesz, brzmiały jego słowa skierowane do człowieka nietoperza(www.tawerna.rpg.pl).

W najnowszej odsłonie Batmana mamy do czynienia z postacią Bane’a- nie do zatrzymania kolosa, wyróżniającego się spośród innych wrogów Batmana nie tylko ogromną tężyzną fizyczną, lecz i dużą inteligencją. To także postać niejednoznaczna, trudna do oceny, tragiczna. Nie jest owładnięty materialnymi korzyściami. Nie godzi się na obecny porządek oraz panującą sytuację. Tom Hardy opisał graną przez siebie postać: "Jest brutalny. (...) Jest terrorystą zarówno mentalnie, jak też w działaniu". Dla Bane’a Batman(Wayne), to główne ucieleśnienie zła, zgorszenia i wyzysku. Chce, stosując przemoc, oddać władzę w ręce ludzi. Zależy mu na „obudzeniu z obecnego letargu” społeczeństwa.  Jednak ludzie, po uzyskaniu władzy, niczym się nie różnią od swoich byłych oprawców( zwróćcie uwagę na sceny „rozpraw sądowych” oraz wyroków).

Dla fanów komiksowej sagi o Batmanie jest to pozycja obowiązkowa. Scenariusz filmu momentami wiernie podąża za komiksem, choć w wielu miejscach Nolan postanowił pozostawić sobie furtkę- dla swojej improwizacji.

Choć bliżej mi do stylistyki „Memento”, to doceniam te ambitne, hollywoodzkie blockbustery- jakimi są np. filmy o Batmanie. Nie są to sztampowe produkcje z Fabryki Snów, które doskonale znamy. Świetnie zrealizowane technicznie, z bardzo dobrą grą aktorską( Bale, Hathaway, Hardy). Nawet niektóre dialogi czy sceny, przesiąknięte patosem do granic możliwości, nie irytują aż tak bardzo. Jest to wpisane w DNA Amerykanów. Oczywiście „świat zewnętrzny” również wpływa na postrzeganie filmu przez widzów, jak choćby śmierć Heatha Ledgera, czy niedawna masakra w Denver. Wszystkie czynniki sprawiają, że trylogia o Batmanie nie będzie szybko zapomniana…

 cpt